Fatime binti Hasan (s.a)

Fatime binti Hasan (s.a), İmam Muhammed Bakır (a.s)’ın annesi, İmam torunu, İmam kızı ve İmam eşidir. Haşim soyundandır. Tertemiz rahminde bir İmam karar kılınan üçüncü Fatime’dir.

İlk Fatime İmam Ali (a.s)’ın annesi olan Fatime bint Esed (s.a)’dir.

İkinci Fatime ise İmam Hasan (a.s) ve İmam Hüseyin (a.s)’ın annesi olan Hz. Fatime-tül Zehra (s.a)’dır.

Üçüncü Fatime ise İmam Zeynelabidin (a.s)’ın eşi ve İmam Muhammed Bakır (a.s)’ın annesi olan Fatime bint Hasan (s.a)’dir.

Allah, bu hanımedendi vasıtası ile Ehlibeyt’in ilmini yarıp dünyaya yaymayı takdir etmiştir. Bu Hanım Efendi, İmam Ali (a.s) ve Hz. Fatime-tül Zehra (s.a)’nın soyundan İmam doğuran ilk hanım ve İmam’a anne olma iftiharına ulaşan son Alevî ve Fatimî hanımdır. Çünkü İmam Muhammed Bakır (a.s)’dan sonraki İmamların anneleri farklı boylardandır.

İmam Muhammed Bakır (a.s)’ın değerli annesinin Hz. Muhammed (s.a.a)’in hanedanından olması dikkate alındığı zaman hayatının, geniş bir şekilde yazılmış olması gerekirdi. Amâ o Hanımefendi’nin yaşamış olduğu dönemde “Ümeyye oğulları döneminde” Hz. Muhammed (s.a.a)’in hanedanına karşı uygulanan yok etme politikasından dolayı ne yazık ki hakkında çok az bilgi bulunmaktadır.

Fatime binti Hasan (s.a) ; İsim, Künye ve Lakapları

İSİM

İmam Muhammed Bakır (a.s)’ın annesi için yazılmış olan tek ad Fatime’dir.⁽¹⁾

Künyeleri

• Ümmü Abdullah,
• Ümmül Hasan⁽²⁾,
• Ümmü Abduh ve
• Ümmül Ubeyde⁽³⁾

LAKAPLARI

• Sıddıka⁽⁴⁾
• Amin
• Tâkiye
• Muhsine⁽⁵⁾

Fatime bint Hasan (s.a)’in, annesinin adı hususunda tarihçiler arasında ihtilaf vardır. Annesinin adı hususunda ihtilaf olmasının sebeplerinden birisi ise İmam Hasan (a.s)’ın kızlarının isim benzerlikleri olabilir. Şeyh Mufid’in nakline göre Fatime bint Hasan (s.a)’in dışında, İmam Hasan (a.s) iki kızının adı daha Fatime’dir⁽⁶⁾.

Fatime binti Hasan (s.a) nın BEREKET DOLU EVLİLİĞİ

İmam Zeynelabidin (a.s)’ın, amcası İmam Hasan (a.s)’ın kızı ile evlenmesi, İmamet evinde yapılan en güzel evliliklerden birisidir. Bu evlilik İmametin iki soyu olan İmam Hasan (a.s) ve İmam Hüseyin (a.s)’ın soyu birleşti, pak ve mutahhar evlatlar dünyaya geldi⁽⁷⁾.

Fatime bint Hasan (s.a)’in, evlilik tarihi hususunda daha fazla bilgi elimizde yoktur. Cevad Fazıl sadece şu kadar yazmıştır: “İmam Hasan Müçteba (a.s)’ın Hicretin 50. yılında şehid edilmesinden sonra İmam Hüseyin (a.s), hem İmam olarak hem de ailenin büyüğü ve efendisi olarak abisi İmam Hasan (a.s)’ın çocuklarının velayetini üstlendiler. İmam Hüseyin (a.s) da kardeşi İmam Hasan (a.s)’ın kızını oğlu İmam Zeynelabidin (a.s) ile ve kendi kızı Fatime’yi de İmam Hasan (a.s) oğlu Hasan⁽⁸⁾ile evlendirdi.

Bu evliliğin İmam Hüseyin (a.s)’ın zamanında gerçekleştiği kesindir. İmam Caferi Sadık (a.s) şöyle diyor:

“İmam Zeynelabidin (a.s), İmam Hasan (a.s)’ın kızı Ümmü Abdullah (Fatime) ile evlendikten sonra İmam Hüseyin (a.s)’ın oğlu İmam Zeynelabidin (a.s) ona Sıddık adını verdi.”⁽⁹⁾

İmam Zeynelabidin (a.s)’ın 6 hanımı vardı. Bunların içinde sadece Fatime bint Hasan (s.a) daimi eşi idiler. Diğer hanımları Cariye ya da Ümmü’l Veled (sahibinden çocuğu olan Cariye) idiler.

İmam Muhammed Bakır (a.s)’ın Doğumu

Hiç şüphesiz Fatime bint Hasan (s.a)‘nın hayatının en tatlı ve önemli dönemi hidayetin parlayan yıldızı 5. İmam, İmam Muhammed Bakır (a.s)’ı dünyaya getirdiği zamandı. Dedesi Hz. Muhammed (s.a.a), Cabir b. Abdullah aracılığı ile oğlunu müjdesinş vermiş, adını koymuş ve kendisine selam yollamıştır.⁽¹⁰⁾

İmam Muhammed Bakır (a.s) Hicretin 57. yılında Medine’de dünyaya geldi.⁽¹¹⁾ İmam Muhammed Bakır (a.s)’ın doğumu ile İmam Hasan (a.s) ile İmam Hüseyin (a.s)’ın nesli de birleşmiş oldu.

İbni Şehrâşub şöyle diyor: İmam Muhammed Bakır (a.s) Hâşimidir. Baba ve anneside Hâşimi ve Alevî’dir. Alevî ve Fatımî ana ve babadandır. Çünkü o, İmam Hasan (a.s) ve İmam Hüseyin (a.s)’ın neslinin birleşip toplandığı ilk kişidir. Annesi İmam Hasan (a.s)’ın kızı Fatime’dir.⁽¹²⁾

Sonunda İmam Muhammed Bakır (a.s)’ın İmametinin istikrar bulması ile İmamet, İmam Hasan (a.s) ve İmam Hüseyin (a.s)’ın soyundan devam etti. İmam Muhammed Bakır (a.s)’dan sonraki İmamalar, İmam Hasan (a.s) ve İmam Hüseyin (a.s)’ın soyundan idiler ve İmam Hasan (a.s)’ın kızı Fatime 8 masum İmamın annesi oldu.

İmam Musa Kâzım (a.s)’ın kızı Hz. Fatime-i Masume (s.a)’in ziyaretnamesinde İmametin iki neslinin birleşmesi hususunda şöyle aktarılmıştır:

“Selam olsun sana Ey Hasan’ın ve Hüseyin’in kızı!”

Fatime binti Hasan (s.a) nın Çocuklarının Sayısı

İmam Zeynelabidin (a.s)’ın 15 çocuğunun olduğu meşhur görüştür. Bazları, İmam Hasan (a.s)’ın kızının tek çocuğunun İmam Muhammed Bakır (a.s)’ın olduğunu ve İmam Zeynelabidin (a.s)’ın diğer bütün çocuklarının annesinin Ümmül Veled olduğunu söylemişlerdir.⁽¹³⁾

İbni Şehrâşub ve Allame Meclisi, İmam Zeynelabidin (a.s) ile Ümmü Abdullah Hz. Fatime bint Hasan (s.a)‘nın evlenmesinin meyvesinin iki çocuk olduğunu beyan ederek şöyle söylemişlerdir: “İmam Zeynelabidin (a.s)’ın bütün çocuklarının anneleri cariye ya da ümmül veled idi. Sadece İmam Muhammed Bakır (a.s) ve Abdullah’ın annesi Ümmü Abdullah Fatime binti Hasan (s.a)’dır.⁽¹⁴⁾”

İbni Sa’d ve Şeyh Abbas Kummi ise İmam Zeynelabidin (a.s) ve İmam Hasan (a.s)’ın kızı Fatime (s.a)’nın evlenmelerinin meyvesinin İmam Muhammed Bakır (a.s), Hasan, Hüseyin ve Abdullah Bahir adlarında 4 çocukları olduğu söylenmiştir.⁽¹⁵⁾

Fatime binti Hasan (s.a) nın Kerameti

İmam Muhammed Bakır (a.s)’ın annesi örnek ve seçkin bir kadındı. Büyük bir takva ve zühde sahib idi. Duaları kabul olan biriydi ve tekvinî işlerde güç sahibi idi.

İmam Muhammed Bakır (a.s) şöyle diyor:

“Annem yıkılmak üzere olan bir duvarın altında oturmuştu. Âniden korkunç bir ses yükseldi, annem eliyle işaret ederek şöyle dedi: “Hayır! Allah, Muhammed’in hakkına sana yıkılma izni vermemiştir. Duvar havada kalakaldı ve annem duvarın altından uzaklaştıktan sonra yıkıldı.”

Bunun üzerine İmam Zeynelabidin (a.s), eşi Fatime binti Hasan (s.a) adına 100 dirhem sadaka verdi.

Bu hadisten Allahu Tebareke ve Teala’nın özel ve seçkin kullarına vermiş olduğu İlahi Kerâmetten Fatime binti Hasan (s.a)‘ya da vermiş olduğu anlaşılmaktadır. Böyle bir kerâmet Allah ile kuvvetli bir bağa ve tertemiz nefse sahip olanların haricinde kimseye verilmez.

İmam Cafer-i Sadık (a.s)’ın Ağzından Fatime binti Hasan (s.a)

İmam Caferi Sadık (a.s), büyükannesi Fatime binti Hasan (s.a) hakkında şöyle diyor:

“O, doğru sözlü bir kadındı. İmam Hasan (a.s)’ın ailesinden onun bir benzeri daha yoktu.”⁽¹⁶⁾

Fatime binti Hasan (s.a) Kerbela’da

Fatime bint Hasan (s.a), Eşi İmam Zeynelabidin (a.s) ve oğlu İmam Muhammed Bakır (a.s) ile birlikte Kerbela vakasında bulunmuştur. Amcası İmam Hüseyin (a.s)’ın ve kardeşleri Kasım ve Abdullah’ın şehadetlerine, hasta kocasının esir alınıp zincire bağlanmasına ve küçük oğlu İmam Muhammed Bakır (a.s)’ın susuz kalmasına şahid olmuştu.

İmam Muhammed Bakır (a.s) o günün acı hatıralarından birisini şöyle anlatmıştır:

“Dedem Hüseyin şehid edildiği zaman ben 14 yaşında idim. İmam Hüseyin (a.s)’in şehid edilmesini ve bizlerin başına gelen o acı belaların tamamını hatırlıyorum.”⁽¹⁷⁾

Annesinin Adı Nurdan Sayfada Yazılı Olan

Cabir b. Abdullah El Ensari şöyle diyor: İmam Hasan (a.s) dünyaya geldikleri zaman Hz. Muhammed (s.a.a) ve İmam Ali (a.s) sevdalıları tebriklerini sunmak için İmam Ali (a.s) ve Hz. Fatime-tül Zehra (s.a)’nın evine gidiyorlardı. Ben de bu niyetle onların evine gittim. Hz. Zehra (s.a)’nın elinde nurdan bir sayfa vardı ve ağlıyordu:

Şöyle dedim: “Ey kadınların Efendisi! Bu nedir?”

Şöyle dedi: “Ey Cabir, bu sayfada benim soyumdan olan İmamların adları yazılıdır.”

Cabir şöyle diyor: “Hz. Zehra’dan, okumam için sayfayı bana vermesini rica ettim.”

Hz. Fatime-tül Zehra (s.a) şöyle dedi: “Ey Cabir! Eğer yasak olmasaydı onu senin ellerine verirdim; Ona Peygamber, Vasi ve Peygamber Ehl-i Beytinden başkasının el sürmesi uygun değildir. Sadece elini sürmeden okuma izinin vardır.”

Cabir şöyle diyor: “O sayfada İmamların tamamının ve annelerinin adınının yazılı olduğunu gördüm.”

Sayfanın bir yerinde şöyle yazılıydı: “Cafer’in babası Ali’nin oğlu Muhammed Bakır; annesi, Ebu Talib’in oğlu Ali’nin oğlu Hasan’ın kızı Fatime’dir.”⁽¹⁸⁾

Fatime binti Hasan (s.a) nın Vefatı

Fatime binti Hasan (s.a)’nın hayatı tarihin en önemli evresinde (İmam Hasan (a.s), İmam Hüseyin (a.s) ve İmam Zeynelabidin (a.s)’ın imametleri döneminde) geçmişti. Zalim yöneticilerin amansız baskısı İslam memleketinin üzerini gölgelemişti. Hz. Muhammed (s.a.a)’in ailesi Müslümanların vefasızlığı ile yüz yüzeydi.

İmam Zeynelabidin (a.s) o dönem hakkında şöyle demişlerdir:

“Mekke ve Medine’nin tamamında 20 kişi dahi bizimle dost değildir.⁽¹⁹⁾“

Bu dönemdeki amansız baskılar İmam Muhammed Bakır (a.s)’ın annesinin kabrinin ve vefat tarihinin gizli kalmasına sebep olmuştur. Sadece bazı kaynaklarda şu kadarı yazılıdır:

“İmam Muhammed Bakır (a.s)’ın annesi 57 yaşında Medine’de vefat etmiştir.”⁽²⁰⁾

kaynakça

2-Biharu'l Envar c.46 s.155, A'yanu-ş Şia c.1 s.650, İhkaku'l Hak c.12 s.152

3-Ravzatu'l Vaizin s.177, İ'lam c.19 s.17
4-Ed Durul Nazım s.604
5-Tevarihi Nebi ve Â'l s.90
6-El İrşad s.361
7-İmam Hasan (a.s)'ın oğlu, Hasan-ı Müsenna veya ikinci Hasan olarak bilinmektedir.
8-Yedinci Ma'sum Kitabı s.1
9-Ed Durul Nazım s.604, Delailu'l İmamet  s.217, Evalim c.19 s.17
10-El Fusulu'l Mühimme s.15, Keşful Ğumme s.123
11-Usul-u Kâfi c.2 s.495, Tuhfetu'l Ebrar Fi Menakıb-ı Eimmeti'l Ebrar s.167,
12-Ravzatu'l Vaizin s.177, Menakıb c.4 s.225
13-İrşad s.506, El Fusulu'l Mühimme s.208, Keşful Ğumme c.2 s.90
14-Menakıb c.4 s.189, Biharu'l Envar c.46 s.155
15-Tabakatu'l Kubra c.5 s.156, Muntahal Amal c.1 s.457
16-Usul-u Kâfi c.1 s.536, Biharu'l Envar c.46 s.215
17-Biharu'l Envar c.46 s.134, 
18-El İhticac c.2 s.297, Mülhakatı İhkaku'l Hak c.12 s.17, Biharu'l Envar c.36 s.196
19-Biharu'l Envar c.46 s.143
20-Riyaheniş Şeriat c.3 s.16